In de wereld van bibliotheek en informatiebeheer wordt alom de noodzaak gevoeld van aansluiting bij internationale standaarden. Diensten en metadata worden op wereldwijde schaal geleverd en aangeboden. De bibliotheekwereld in Nederland is er daarom van overtuigd dat modernisering van de landelijke informatie infrastructuur en aansluiting bij de internationale informatie infrastructuur van het grootste belang zijn. Daarnaast streeft men vanwege krimpende middelen naar efficiencyverbetering en kostenreductie1.
Uit het eindrapport haalbaarheidsstudie2 van het project SLIM (Sluit Nederland aan op Internationale Metadatastandaarden), dat eind 2011 is afgesloten, blijkt op basis van een inventarisatie dat de Nederlandse bibliotheken kiezen voor MARC21 als standaard uitwisselingsformaat voor bibliografische gegevens. Daarnaast is er in het voorjaar van 2011 door de FOBID Commissie Ontsluiting (FCO) geadviseerd om het regelwerk Resource, Description & Access (RDA) als nieuwe catalogiseerstandaard in Nederland, als vervanger van de Richtlijnen voor de Titelbeschrijving (RT), toe te passen3 . De RT is het op de ISBD gebaseerde regelwerk voor de titelbeschrijvers in Nederland, waarvan de afzonderlijke delen vanaf een bepaald moment niet meer zijn bijgewerkt en niet meer zijn aangepast aan de nieuwe ontwikkelingen. Het Consortium GII heeft zich bij de besluitvorming van de FCO aangesloten4 .
De beslissing om MARC21 als uitwisselingsformaat voor bibliografische gegevens te gaan gebruiken hangt nauw samen met het advies om over te gaan op RDA. Gezien deze samenhang tussen de richtlijnen voor het catalogiseren enerzijds en het gebruikte catalogiseerformaat anderzijds wordt voorgesteld de aanpak van beide onderwerpen in één programma onder te brengen.
Dit programmaplan bevat derhalve de uitwerking van de volgende twee projecten, met daarbinnen een deelproject en nog te formeren deelwerk- dan wel projectgroepen:
Project 1. Invoering MARC21 als uitwisselingsformaat in Nederland (in het plan kortweg MARC21 genoemd). Deelproject 1. Uitwerking van de MARC21 tabel. Project 2. Invoering van RDA als de nieuwe richtlijnen voor catalogiseren in Nederland (in het plan kortweg RDA genoemd).
Om in Nederland gemeenschappelijk gebruik van MARC21 mogelijk te maken, waarbij zo nauw mogelijk wordt aangesloten bij de interpretatie van de Library of Congress en OCLC, moeten heldere werkafspraken worden gemaakt. Voor de invoering van RDA als de nieuwe Nederlandse richtlijnen voor catalogiseren zal in dit project een vervolgstap worden gemaakt.
De basis zal worden gelegd voor de invoering door de uitwerking van de financiële, technische en organisatorische implicaties. Het programma loopt tot 1 januari 2013. Tot en met juli 2012 zal de nadruk liggen op project 1 (MARC21) en deelproject 1 (Uitwerking MARC21 tabel). Vanaf de zomer wordt de focus verlegd naar het tweede project (RDA). Beide projecten zullen eind december 2012 worden afgesloten met een eindrapportage. De voortgang van het programma wordt bewaakt door de programmacommissie, zie 7A.
In dit programma zal communicatie een belangrijke rol spelen. De belanghebbende bibliotheken zullen daar waar nodig geïnformeerd worden over plannen en ontwikkeling. Ook zal in diverse gremia overleg dan wel informatieverstrekking plaatsvinden. Inmiddels gemaakte afspraken hierover zijn opgenomen in het Actieplan onder punt 9.
Project 1 en deelproject 1. Ontwikkeling en implementatieplan van een uitwisselingstabel voor bibliografische gegevens in MARC21. Project 2. Uitwerking van de financiële, technische en organisatorische haalbaarheid van de implementatie van RDA in Nederland.
Project 1: MARC 21.
Het eindresultaat van Project 1 (gecombineerd met deelproject 1) bestaat uit 4 onderdelen:
Door OCLC en UBU zijn een aantal aandachtspunten die in het kader van dit project moeten worden uitgezocht, benoemd. Deze aandachtspunten zijn samengebracht in bijlage 1. In het kader van dit project worden deze punten uitgewerkt in diverse notities.
Project 2: RDA
Het eindresultaat van Project 2 bestaat uit 3 onderdelen:
Door de RDA Werkgroep van de FCO zijn een aantal vervolgstappen geformuleerd die als bijlage 2 zijn opgenomen. In het kader van dit project worden deze vervolgstappen uitgewerkt door een Richtlijnen Werkgroep en een RDA Projectgroep. De RDA is een groot en omvangrijk regelwerk dat online beschikbaar is. Opstellen van de Richtlijnen betekent dat de belangrijkste verschillen en uitbreidingen ten opzichte van de huidige situatie zijn vastgesteld en dat duidelijk is hoe in verschillende systemen en praktijken de bestaande regelgeving vervangen kan worden door de nieuwe regelgeving.
Het programma heeft betrekking op catalogi, voor zowel gedrukt als elektronisch materiaal. Daarentegen vallen repositories en onderzoeksregistratiesystemen buiten het programma.
Met betrekking tot Project 1: MARC21.
Dit project concentreert zich op het uitwisselingsformaat en niet op het catalogiseerformaat. Hoe dichter echter beide formaten bij elkaar liggen, hoe eenvoudiger de in- en export. In alle gevallen is niet het bibliotheek-eigen formaat, maar het MARC21-formaat het uitgangspunt en ijkpunt. De vraag is dus niet hoe iedere instelling optimaal de eigen gegevens kwijt kan in het MARC21-formaat. Het uitgangspunt is het standaard MARC21-formaat en de vraag is dus omgekeerd: wat moet er lokaal in het formaat of in de regels en praktijken worden aangepast om optimaal met de standaard te kunnen werken.
Oplevering van de tabel betekent niet dat alle betrokken partijen de tabel onmiddellijk in gebruik kunnen nemen. Elke deelnemende bibliotheek zal na beëindiging van dit project de eigen infrastructuur moeten aanpassen teneinde de uitwisselingstabel in gebruik te kunnen nemen. In het implementatieplan zal een checklist worden opgenomen ter ondersteuning van de vervolgstappen voor de bibliotheken.
Met betrekking tot Project 2. RDA.
Aangezien er een principebesluit is genomen over het aannemen van RDA als de nieuwe richtlijnen voor catalogiseren is dit project een vervolgstap waarbij de uitwerking van de financiële, technische en organisatorische haalbaarheid de besluitvorming om over te gaan op RDA moet ondersteunen. Daadwerkelijke invoering van RDA behoort niet tot het project. Die zal naar verwachting in april 2013 plaatsvinden.
Project 1. MARC21 inclusief deelproject 1.
Onder "MARC21 als uitwisselingsformaat" wordt verstaan het standaard MARC21-formaat waarin de Nederlandse bibliotheken en het GGC bibliografische gegevens ontlenen en aanleveren aan WorldCat. Het functioneert tevens als wederkerig uitwisselingsformaat tussen bibliotheken en het GGC. Bovendien vormt het de basis voor het formuleren van formaateisen aan de leveranciers van metadata en bibliotheeksystemen. Basis voor het MARC21-uitwisselingsformaat is de standaard zoals die op de website van de Library of Congress beschikbaar wordt gesteld, en die gemodificeerd en uitgebreid wordt met de aanvullingen van OCLC ten behoeve van het gebruik van deze standaard in WorldCat. Het formaat is dynamisch en nog voortdurend onderhevig aan ontwikkelingen.
In dit project wordt nagegaan of voor de Nederlandse situatie aanvullende interpretaties nodig zijn. Zoals bijvoorbeeld linking faciliteiten tussen bibliografische en thesaurusrecords, en tussen beide typen records onderling. In een aantal gevallen laat de standaard expliciet toe dat er lokaal keuzes worden gemaakt, soms vraagt de standaard zelf om lokale informatie (afkortingen van trefwoordensystemen bijv.), of maakt de standaard geen keuzes. En soms maken instellingen keuzes die wel passen in de standaard, maar niet altijd de bedoeling van de standaard volgen.
Project 2. RDA
In de bibliotheek- en informatiewereld in Nederland is behoefte aan catalogiseerrichtlijnen die meer gericht zijn op ‘digital born’ materiaal en minder op het gedrukte boek. Omdat verandering van de richtlijnen een zeer ingrijpende verandering is, moet eveneens gekozen worden voor een up-to-date maar vooral ook toekomstvast datamodel en dataformaat. Daarnaast worden er hoge eisen gesteld aan gebruikersgerichtheid. RDA voldoet aan deze eisen.
De huidige gehanteerde RT richten zich sterk op het gedrukte boek, en bieden onvoldoende mogelijkheden om uitwisseling met een internationale standaard mogelijk te maken. RDA daarentegen biedt hier goede mogelijkheden voor. Daarbij is RDA een contentstandaard, die niet gebonden is aan een bepaald opslag- of presentatieformaat. Hierdoor is RDA ook bruikbaar buiten de bibliotheekwereld wat uitwisseling van metadata met uitgevers, musea en archieven mogelijk maakt.
Omdat RDA een zeer omvangrijk regelwerk is, moeten er keuzes gemaakt worden over het gebruik ervan. Deze keuzes moeten zoveel mogelijk gezamenlijk worden gemaakt om uitwisseling op nationaal als op internationaal niveau zo optimaal mogelijk te laten verlopen.
Het programma komt voort uit het Project SLIM en het Advies van de RDA Werkgroep van de FCO. Het programmaplan heeft relaties met diverse projecten die in Nederland uitgevoerd worden, dan wel op stapel staan. Een voorbeeld is het UKB project “Europese aanbesteding van gedrukte boeken”, waarbij uitwisseling, en dus ook standaardisatie van (bibliografische) metadata een onderdeel is.
Programmacommissie: | Functie: | Aantal uur per week beschikbaar |
Taak: |
---|---|---|---|
A. Smit | University Librarian Utrecht University, namens Stuurgroep GII en opdrachtgever | 2 uur per maand | Begeleiding, advisering en programmabewaking |
M. Nieboer | Director/Librarian RU Groningen, namens FOBID Commissie Ontsluiting | 2 uur per maand | Begeleiding, advisering en programmabewaking |
J. Webbink | Programmamanager | 12 tot 16 uur (totaal 239 uur) Zie ook bijlage 1. | Programmaleiding, schrijven programma- en projectplannen,communicatie |
D. van Spanje | Senior Product Manager OCLC | 2 uur per maand | Inhoudelijke expertise, schrijven programma- en projectplannen |
Programmaoverleg: 1 x per 2 maanden een voortgangsbespreking. |
Programmacommissie: | Functie: | Aantal uur per week beschikbaar |
Taak: |
---|---|---|---|
J. Webbink | Programmamanager | 12 tot 16 uur (totaal 239 uur) Zie ook bijlage 1. | Programmaleiding, schrijven programma- en projectplannen,communicatie |
D. van Spanje | Senior Product Manager OCLC | 2 uur p.w. | Inhoudelijke expertise, schrijven programma- en projectplannen |
Projectoverleg: 1 x per 3 weken een voortgangsbespreking. |
Programmacommissie: | Functie: | Aantal uur per week beschikbaar |
Taak: |
---|---|---|---|
J. Webbink | Programmamanager | 12 tot 16 uur (totaal 239 uur) Zie ook bijlage 1. | Communicatie, planning en leiding vergaderingen, verwerken rapportages |
D. van Spanje | Senior Product Manager OCLC | Totaal 2 uur p.w. | Inhoudelijke ondersteuning |
J. Spaapen | Metadata specialist OCLC | Totaal 8 uur p.w. (tot einde project) | Analyse en aanpassing MARC21-tabel, schrijven notities over gesignaleerde knelpunten |
F. Koper | ICT UBU | Totaal 4 uur p. w. (maart tot begin juli) | Signaleren van knelpunten van tabel en verschillen UBUMarc |
F. de Goojer | Catalogiseerder UBU | Totaal 3 uur per week (maart tot begin juli) | Signaleren van knelpunten van tabel en verschillen UBUMarc |
M. de Kruijf | Catalogiseerder UBU | Totaal 3 uur p.w. (maart tot begin juli) | Signaleren van knelpunten van tabel en verschillen |
H. van der Ruijt | Catalogiseerder UBU | Totaal 3 uur p.w. (maart tot begin juli) | Signaleren van knelpunten van tabel en verschillen UBUMarc |
Projectoverleg: 1 x per 2 maanden een voortgangsvergadering. |
Programmacommissie: | Functie: | Aantal uur per week beschikbaar |
Taak: |
---|---|---|---|
J. Webbink | Programmamanager | 12 tot 16 uur (totaal 240 uur) | Programmaleiding en planning, programmaplan, communicatie |
D. van Spanje | Senior Product Manager OCLC | Totaal 4 uur | Inhoudelijke uitwerking, programmaplan, communicatie |
Deelnemers uit bibliotheek en opleidingenveld | divers | 16 – 24 uur per maand | Uitvoeren projectplan en overeengekomen activiteiten |
B. van Landsbergen | Metadata specialist OCLC | 4 uur per week | Uitvoeren projectplan en overeengekomen activiteiten |
J. Spaapen | Metadata specialist OCLC | 4 uur per week | Uitvoeren projectplan en overeengekomen activiteiten |
Projectoverleg: 1 x per 4 weken een voortgangsvergadering. |
Nr | Omschrijving mijlpaal | Status | Datum |
---|---|---|---|
1 | Programmaplan goedgekeurd | Go/no- go | 24 mej |
2 | Informatiebijeenkomsten (GGC-)bibliotheken (initiatief van OCLC over ingebruikname WinIBW versie 3.5 en drie nieuwe RDA elementen; tevens informerend over het huidige programmaplan) | informatief | mei/juni |
3 | Uitwisselingstabel MARC21 en checklist bibliotheken (deelproject 1) goedgekeurd | klaar | eind okt |
4 | Implementatieplan MARC21 besproken en goedgekeurd | klaar | okt/nov |
5 | Eindrapportage project 1 MARC21 | concept | dec |
6 | RDA richtlijnen i.s.m. Richtlijnen Werkgroep | klaar | nov |
7 | RDA implementatievoorstel goedgekeurd | klaar | nov |
8 | Eindrapportage project 2 RDA | concept | begin dec |
9 | Eindrapportage en presentatie project 1 en 2 | klaar | half dec |
Mijlpaal 1: Programmaplan goedgekeurd
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
1.1 | Programmaplan schrijven | D. van Spanje /J.Webbink | eind april | |
1.2 | Commentaar opdrachtgever verwerken | Id. | eind aprbegin mei | Go/no-go |
1.3 | Programmaplan bespreken in Stuurgroep GII | A. Smit | 24 mei | Go/no-go |
1.4 | Programmaplan bespreken in Werkgroep Kwaliteit Databank | D.van Spanje/J.Webbink | 10 mei | informatief |
1.5 | Programmaplan bespreken UKB Hoofden Back Office Processen. | Id. | 18 juni | informatief |
Mijlpaal 2: Informatiebijeenkomsten (GGC-)bibliotheken
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
2.1 | Presentatie (1 sessie) Groningen | D.van Spanje/B.van Landsbergen/J.Webbink | 31 mei | |
2.2 | Presentatie (2 sessies) Utrecht | Id. | 12 juni | |
2.3 | Presentatie (2 sessies) locatie nog te kiezen | Id. | 20 juni | |
2.4 | Presentatie bij NBD Biblion | Id. | 11 juni |
Mijlpaal 3: Uitwisselingstabel MARC21
actie | uit te voeren activiteiten | wie | gereed | |
---|---|---|---|---|
datum | actueel | |||
3.1 | Bespreken conceptversie tabel en vervolgstappen | Tabelwerkgroep | 17 april | afgerond |
3.2 | Verder uitwerken tabel en notities schrijven over de aandachtspunten (zie bijlage 1) | Leden Tabelwerkgroep | mei-nov | |
3.3 | Bespreking tabel en eerste notities | Tabelwerkgroep | 7 juni |
Mijlpaal 4: Implementatieplan MARC21
Actie | UIt te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
4.1 | Schrijven implementatieplan | J. Spaapen/ D.van Spanje/F. Koper | okt/nov | |
4.2 | Verdere uitwerking implementatieplan voor UBU | F. Koper | okt | |
4.3 | Verdere uitwerking implementatieplan voor GGC | B. van Landsbergen | okt |
Mijlpaal 5: Eindrapportage project 1 MARC21
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
5.1 | Concept schrijven | J. Webbink/D.van Spanje | begin dec | |
5.2 | Verwerking commentaar opdrachtgever | J. Webbink/D.van Spanje | 2e week dec |
Mijlpaal 6: RDA richtlijnen
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
6.1 | Uitwerken richtlijnen | Richtlijnen werkgroep* | aug/okt | |
6.2 | Bespreking en verdere uitwerking | Richtlijnen werkgroep | nov | |
6.3 | Advies van de Werkgroep Kwaliteit Databank | Werkgroep Kwaliteit Databank | nov | |
6.4 | Communicatie en rapportage | D. van Spanje/ J.Webbink | nov |
*in de nog te formeren Richtlijnen werkgroep: GGC Redactie Richtlijnen, Ingressus en GO en evt. andere GGCof niet-GGC-bibliotheken en vertegenwoordiging vanuit de Openbare Bibliotheken
Mijlpaal 7: RDA implementatievoorstel
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
7.1 | Uitwerken implementatievoorstel | Projectgroep RDA* | aug/nov | |
7.2 | Bespreken en verdere uitwerking | Projectgroep RDA | nov | |
7.3 | Communicatie en rapportage | D. van Spanje/ J.Webbink | nov |
*in de nog te formeren Projectgroep: programmaleider, FCO, KB, OCLC, Ingressus en GO
Mijlpaal 8: Eindrapportage project 2 RDA
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
8.1 | Concept schrijven | J.Webbink/D.van Spanje | nov | |
8.2 | Verwerking commentaar opdrachtgever | J.Webbink/D.van Spanje | 2e week dec |
Mijlpaal 9: Eindrapportage en presentatie project 1 en 2
Actie | Uit te voeren activiteiten | Wie | Gereed | |
---|---|---|---|---|
Datum | Actueel | |||
9.1 | Rapportages samenvoegen | J. Webbink/D.van Spanje | Half dec | |
9.2 | Rapportage aan opdrachtgever | J. Webbink/D.van Spanje | Half dec | |
9.3 | Rapportage aan Stuurgroep GII | A.Smit/J.Webbink/ D. van Spanje | dec |
Voor het programma is de volgende planning opgesteld:
Maand | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Deelgebieden actieplan | Apr. | Mei | Juni | Juli | Aug | Sept | Okt | Nov | Dec | |
1 | Programmaplan uitwerken | X | X | |||||||
2 | Informatiebijeenko msten bibliotheken | X | X | |||||||
3 | Uitwisselingstabel | X* | X | X | X | X | X | X | ||
4 | Implementatieplan MARC21 | X | X | X | X | X | X | |||
5 | Eindrapportage project 1 MARC21 | X | X | |||||||
6 | RDA richtlijnen | X | X | X | X | X | ||||
7 | RDA implementatievoorstel | X | X | X | X | X | X | |||
8 | Eindrapportage project 2 RDA | X | X | |||||||
9 | Eindrapportage (samenvoeging) | X |
*Tabelwerkgroep werkt sinds maart 2012 aan de uitwisselingstabel
Voor het programma zijn de volgende kosten geraamd:
Kostensoort | Bedrag in euro |
Personeelskosten* | 35.925,- |
Reiskosten en andere kleine kosten** | 1.000,- |
Totaalbedrag | 36.925,- |
*Zie urenspecificatie in bijlage 3. Deze post omvat alleen de urenspecificatie voor de programmamanager. De rest wordt betaald door OCLC en de deelnemende bibliotheken.
**Deze post is exclusief de Informatiebijeenkomsten voor de (GGC-)bibliotheken. Deze worden door OCLC betaald.
Een risico voor dit programma schuilt in het feit dat de Library of Congress momenteel onderzoekt of zij willen afstappen van MARC215Programmaplan SLIM 3.0 . Echter, de huidige inschatting is dat dit een zeer langlopend project is, en dat indien LoC in de toekomst daadwerkelijk overgaat op een andere uitwisselingsstandaard, Nederland dan ook weer de keuze van LoC kan volgen, omdat de nieuwe standaard altijd gebaseerd zal moeten zijn op conversie vanuit MARC21. Daarnaast is het programma afhankelijk van deelname en commitment van de betrokken bibliotheken. Bovendien moet de benodigde menskracht aanwezig zijn en geleverd kunnen worden.
Voor het programma zullen de volgende rapportages worden opgesteld:
Rapportage | Frequentie | Distributie aan: |
---|---|---|
Tussentijdse rapportage Programmaplan aan Stuurgroep GII Informatiebijeenkomsten Eindrapportage |
2-maandelijks eenmalig minimaal 3 maal eenmalig |
Opdrachtgever Via Opdrachtgever aan Stuurgroep GII Bibliotheken landelijk Via Opdrachtgever aan Stuurgroep GII |
Half december 2012: Evaluatie met de opdrachtgever aan de hand van de eindrapportage. Bespreking van vervolgstappen.
Over al deze aandachtspunten zullen notities worden geschreven en oplossingsrichtingen worden voorgesteld door verschillende deelnemende bibliotheken dan wel deelwerkgroepen. Waar reeds bekend is aangegeven welke personen, dan wel groepen de aandachtspunten zullen uitwerken.
Dit overzicht van aandachtspunten is gebaseerd op het Advies van de RDA Werkgroep van FOBID Commissie Ontsluiting (FCO), 1 maart 2011.
Programma SLIM 3.0 Urenspecificatie Joke Webbink - Maart–Juli
maart | april | mei | juni | juli | |||||
15-mrt | 4 | 4-apr | 4 | 7-11 mei | 14 | 5-8 juni | 16 | 2-6 juli | 16 |
20 | 2 | 5 | 2 | 14-18 | 12 | 11-15 juni | 16 | 9-13 juli | 16 |
22 | 2 | 12 | 6 | 21-25 | 16 | 18-22 | 16 | 16-20 | 16 |
23 | 3 | 13 | 4 | 28-1 juni | 16 | 25-1 juli | 16 | ||
29 | 2 | 16-20 | 20 | ||||||
23-27 | 8 | ||||||||
totaal | 13 | 44 | 58 | 64 | 48 |
Programma SLIM 3.0 Urenspecificatie Joke Webbink - Aug–Dec
aug | sept | okt | nov | dec | totaal aantal uren | |||||
20-24 aug | 16 | 3-7 sept | 16 | 1-5 okt | 16 | 5-9 nov | 12 | 3-7 dec | 12 | |
27-31 | 16 | 10-14 sept | 16 | 8-12 okt | 16 | 12-16 nov | 12 | 10-14 dec | 12 | |
17-21 | 16 | 15-19 | 12 | 19-23 | 12 | 17-21 | 16 | |||
24-28 | 16 | 22-26 | 12 | 26-30 | 12 | |||||
29-2 nov | 12 | |||||||||
32 | 64 | 68 | 48 | 40 | 479 | |||||
totaal |
1 De wetenschappelijke bibliotheek op weg naar ‘the cloud’. Beleidsplan 2011-2015 Samenwerkingsverband universiteitsbibliotheken & Koninklijke Bibliotheek UKB, 2011. http://www.ukb.nl/nieuws/UKB_Beleidsplan.pdf
2 Project Slim (2), Eindrapport Haalbaarheidsstudie. Opstellers: Johan F. Steenbakkers (projectleider) en Erik Oltmans (projectadviseur) & projectteam SLIM. 28 januari 2011.
3 Advies aan de Fobid Commissie Ontsluiting over de toepassing van RDA in Nederland. Door RDA Werkgroep van de Fobid Commissie Ontsluiting. 1 maart 2011.
4 Internationale ontwikkelingen in het GGC: RDA, FRBR en MARC21. Website van OCLC, 14 februari 2012. http://www.oclc.org/nl/nl/ggc/support/rda.htm#intro
5 Bibliographic Framework Transition Initiative. http://www.loc.gov/marc/transition/ March 29, 2012